Hukukçu Eyüp Demir’er Yeni Yargı Reform Paketi İçeriğinde Merak Edilenleri Yazdı.
YENİ YARGI REFORM PAKETİ NELERİ İÇERİYOR…
Yargıda yeni düzenlemeleri içeren kanun teklifi, Türkiye Büyük Millet Meclisi Adalet Komisyonunda kabul edildi.
Peki yeni yargı reform paketi ile hangi düzenlemeler geliyor.
7’nci Yargı Paketi’ olarak bilinen, ‘İcra İflas Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına İlişkin 48 Maddelik Yasa Teklifi, Kamuoyunda ‘7’nci Yargı Paketi’ olarak da bilinen bu kanun teklifiyle İcra ve İflas Kanunu, Türk Ceza Kanunu, Ceza Muhakemesi Kanunu, Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun, Arabuluculuk Kanunu ve Avukatlık Kanunu başta olmak üzere 21 farklı kanunda değişiklik yapılması hedeflenmektedir.
Yargı paketi, TBMM Başkanlığı’na sunulmuştu. 7. Yargı Paketi, TBMM Adalet Komisyonu’nda görüşüldü ve kabul edildi. Düzenleme Resmi Gazete’de yayımlandıktan sonra ya;salaşacak.
1-) İNFAZ HUKUKU DÜZENLEMELERİ;
18 YAŞINDAN KÜÇÜK ENGELLİ ve ya AĞIR HASTA ÇOCUĞU OLAN 10 YILDAN AZ CEZAYA ÇARPTIRILAN HÜKÜMLÜ ANNELERİN CEZALARININ İNFAZI 1 YIL ERTELENEBİLECEK, ERTELEME HER DEFASINDA 6 AYI GEÇMEMEK ÜZERE 4 KEZ UZATILABİLECEK.
Kadın mahkumlarla ilgili yapılacak düzenlemelere ilişkin olarak “18 yaşını doldurmamış çocuğu olan ve on yıldan az hapis cezasına mahkum edilen kadın hükümlülerin cezalarının infazı belirli yükümlülükler altında bir yıla kadar ertelenebilecektir.
Ayrıca, erteleme süresi altı aylık periyotlarla iki yıla kadar uzatılabilecektir. Önemle vurgulanmalıdır ki erteleme kararının verilebilmesi bakımından herhangi bir suç sınırlaması bulunmamaktadır. Bununla birlikte, infazın ertelenmesinin toplum güvenliği bakımından ağır ve somut tehlike oluşturmaması da gerekmektedir. Engellilik nedeniyle bakıma muhtaç olma veya ağır hastalık hali Adli Tıp Kurumunca düzenlenen ya da Adalet Bakanlığınca belirlenen tam teşekküllü hastanelerin sağlık kurullarınca düzenlenip Adli Tıp Kurumunca da onaylanan bir raporla belgelendirilecektir. Çocuğun iyileşmesi, hükümlünün ertelemenin amacına veya yükümlülüklere aykırı davrandığının tespit edilmesi ya da erteleme süresi içinde hükümlü hakkında kasten işlenen bir suçtan dolayı kamu davası açılması hallerinde erteleme kararı kaldırılarak ceza derhal infaz edilecektir. Hükümlü hakkında Cumhuriyet Savcısı tarafından erteleme süresi boyunca yurt dışına çıkmama hükümlerine karar verilecektir yönünde Komisyon Yetkililerince bilgi paylaşımı yapılmıştır.
2-) İCRA – İFLAZ HUKUKUNA İLİŞKİNDÜZENLEME;
– KONUTTA ‘ÇAT-KAPI’ HACIZ UYGULAMASI KALKIYOR.
– AILE BIREYLERINE AIT KIŞISEL EŞYA ILE AILENIN ORTAK KULLANIMINA HIZMET EDEN TÜM EV EŞYALARI HACZEDILEMEYECEK.
– İCRA TAKİBİNE KONU ALACAĞA YETECEK MİKTARI AŞACAK ŞEKİLDE HACİZ YAPILMASI YASAKLANACAK.
Konut olarak kullanılan yerlerde haciz yapılması icra mahkemesikararına bağlanacaktır.
Konutlarda hakim kararı olmaksızın haciz işlemi yapılamayacak. Konutlarda yapılacak hacizler bakımından; icra müdürünün verdiği haciz kararının ancak “hakim onayından geçtikten sonra” yerine getirilebilmesi sağlanmaktadır.
Aile bireylerine ait ibadete özgü veya kişisel eşyalar ile ailenin ortak kullanımına hizmet eden tüm ev eşyaları, haczi caiz olmayan mallar arasına alınmaktadır. Buna göre evde ailenin ortak kullanımındaki buzdolabı, çamaşır makinesi, televizyon ve yatak ile baza gibi eşyalar haczedilemeyecek.
İcra takibine konu alacağa yetecek miktarı aşacak şekilde (taşkın) haciz yapılması açıkça yasaklanmaktadır. Örneğin borç 75 Bin TL ise 75 Bin TL’lik eşya üzerinde haciz yapılabilecek.
3-) CEZA HUKUKUNA İLİŞKİN DÜZENLEMELER;
Uyuşturucu ile mücadele için önemli düzenlemeler yer almaktadır.
UYUŞTURUCU SUÇLARI AÇISINDAN;
– SENTETİK UYUŞTURUCU ve UYARICI MADDELERİN İMAL ve TİCARETİ SUÇUNA İLİŞKİN CEZA YARI ORANINDA ARTIRILACAK.
– UYUŞTURUCU KULLANANLARA UYGULANACAK TEDAVİ ve ya DENETİMLİ SERBESTLİK TEDBİRLERİNİN UZATMA SÜRESİ 2 YILA ÇIKARILACAK.
– UYUŞTURUCU MADDE BAĞIMLISI HÜKÜMLÜLERİN CEZAEVLERİNDE TEDAVİ ve REHABİLİTASYONA KATILMALARI ZORUNLU OLACAK.
– CUMHURİYET SAVCISININ, ERTELEME SÜRESİ İÇERİSİNDE UYUŞTURUCU KULLANIP KULLANMADIĞININ TESPİTİ İÇİN ŞÜPHELİYİ YILDA EN AZ 2 KEZ İLGİLİ KURUMA SEVKİ ZORUNLUDUR.
Bağımlılık yapma özelliği fazla olan sentetik uyuşturucu ve uyarıcı maddelere yönelik cezai yaptırımların daha caydırıcı hale getirilmesi amacıyla, sentetik katinon ve türevleri, sentetik opioid ve türevleri ile amfetamin ve türevleri uyuşturucu madde olarak kabul edilerek bunlar da ceza kapsamına alınmaktadır.Böylelikle anılan maddelerin imal ve ticareti suçunun cezasının alt sınırı, 10 yıldan 15 yıl hapse çıkarılmaktadır.
Uyuşturucu imal ve ticareti ile daha etkin mücadele edilebilmesi için uyuşturucu veya uyarıcı madde imal ve ticareti suçu için görevlendirilen gizli soruşturmacının hakim tarafından kamuya açık yerlerde ve işyerlerinde ses veya görüntü kaydı yapabilmesine imkan sağlanmaktadır.
Elkonulan maddenin uyuşturucu madde olduğuna dair kesin rapor alındıktan sonra soruşturma aşamasında sulh ceza hâkimliğince bu maddenin müsaderesine ve imhasına karar verilmesi zorunlu hale getirilmektedir. Böylelikle soruşturma veya kovuşturmanın kesinleşmesi beklenmeden uyuşturucu maddelerin imhası sağlanmış olacaktır.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullananlar ile bu amaçla uyuşturucu madde satın alan, kabul eden veya bulunduranlar hakkında uygulanacak tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbiri sürecinin daha etkin işletilebilmesi öngörülmektedir.
Tedavi ve/veya denetimli serbestlik tedbirlerine ilişkin uzatma süresi, 1 yıldan 2 yıla çıkarılmakta ve şüphelinin daha uzun süre tedavi ve/veya denetim altında tutulması sağlanmaktadır.
Ayrıca, Cumhuriyet savcısının, erteleme süresi içinde uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanıp kullanmadığını tespit etmek için şüpheliyi yılda en az iki defa ilgili kuruma sevk etmesi zorunlu hale getirilmektedir.
Cumhuriyet savcısı tarafından şüpheli hakkında verilen erteleme kararının kolluk birimlerine bildirilmesi sağlanmakta ve bu kararın kolluk birimleri tarafından da bizzat şüpheliye tebliğ edilmesine imkân tanınmaktadır.
Denetimli Serbestlik Hizmetleri Kanununa eklenen 12/A maddesiyle, uyuşturucu veya uyarıcı madde bağımlılarına özgü iyileştirme tedbirleri geliştirilmekte ve yükümlülüklerin takibi bakımından Cumhuriyet savcıları ile denetimli serbestlik uygulaması kapsamında görev alan personelin sorumlulukları ayrıntılı bir şekilde düzenlenmektedir.
Uyuşturucu veya uyarıcı madde kullanmak suçundan hükümlü olanların ceza infaz kurumunda tedavi ve rehabilitasyon programlarına katılması zorunlu hale getirilmektedir.
Uyuşturucu bağımlısı suçluların tedavisi için özel cezaevleri kurulacak, ayrıca tedavi ve rehabilitasyon programlarının uygulanacağı müstakil ceza infaz kurumlarının açılabilmesine veya mevcut ceza infaz kurumlarının bir bölümünün bu amaç için düzenlenebilmesine imkan tanınmaktadır.
Yine, uyuşturucu kullanmak suçundan dolayı mahkum olup da denetimli serbestliğe ayrılan hükümlülere, ilaveten tedavi ve rehabilitasyon programlarına katılma yükümlülüğü getirilmektedir.
Tedavi ve rehabilitasyon merkezlerinin bir an önce hayata geçirilmesi ve yürütülecek hizmetlerin aksamaması için ilgili Bakanlıkların bütçesine ödenek konulması ve bu hususta personel görevlendirilmesi yönünde düzenleme yapılmaktadır.
GÖÇMEN KAÇAKÇILIĞI SUÇUNDA VERİLEN CEZANIN ALT SINIRI 5 YILA YÜKSELTİLMEKTEDİR.
4-) AVUKATLIK VE ADLI YARDIM SISTEMINE İLIŞKIN DÜZENLEMELER;
– MESLEĞE YENİ BAŞLAYAN AVUKATLARDAN İLK 5YIL BARO KESENEĞİ ALINMAYACAK.
Bu düzenleme ile, Avukatlık mesleğinin ilk beş yılında baro aidatı alınmaması sağlanarak mesleğe yeni başlayan avukatlar mali olarak desteklenmektedir.
– ADLİ YARDIM BÜROSUNUN GELİRLERİ ARTIRILARAK ADLİ YARDIM SİSTEMİ GÜÇLENDİRİLECEK;
Adalet Bakanımız Sayın Bekir BOZDAĞ tarafından 2022 yılı son süreçlerinde yaşanılan gelişmeler de değerlendirilerek CMK ve Adli Yardım şeklinde ayrımın kaldırılacağı ve Adli Yardım Bürosu olarak tek noktadan daha geniş kapsamlı birşekilde hizmet verileceği belirtilerek, bu konuya ilişkin sinyaller verilmişidi.
Kanaatimizce mali yönü de artırılarak bu hususta gerekli düzenlemeler yakın süreçlerde yapılarak, vatandaşımızın Avukat hukuki yardımı ile daha güçlü daha etkin bir şekilde adalete erişimi sağlanacaktır.
5-) NOTERLER DELİL TESPİTİ İŞLEMLERİ YAPABİLECEK.
6-) ARABULUCULUĞA İLIŞKIN DÜZENLEMELER;
KAT MÜLKİYETİNDEN KAYNAKLANAN KİRACI – EV SAHİBİ ya da KOMŞULUK HAKLARI İLE İLGİLİ UYUŞMAZLIKLARDA ARABULUCUYA BAŞVURU ZORUNLU OLACAK;
Kira ilişkisinden kaynaklanan uyuşmazlıklar (ilamsız icra yoluyla tahliye hariç), ortaklığın giderilmesine ilişkin uyuşmazlıklar, kat mülkiyetinden kaynaklanan uyuşmazlıklar ve komşu hakkıyla ilgili uyuşmazlıklar, zorunlu arabuluculuk kapsamına alınmaktadır.
Hukuki kanaatim burada ortaklığın giderilmesine ilişkin hususlarda arabuluculuk düzenlemesinin fiilen imkansız kalacağı, uygulamada yaşadığımız vasi, kayıp hisse- kayyum, yurt dışı tebliğlerinde yaşanılan zorluklar gibi tüm hususlar arabuluculuk düzenlemesinin ortaklığın giderilmesine çözüm olamayacağı yönündedir.
Ticari davalar ve iş sözleşmesinden kaynaklanan uyuşmazlıklar bakımından, itirazın iptali, menfi tespit ve istirdat davalarının zorunlu arabuluculuk kapsamında olduğu açıkça düzenlenmektedir.
Uyuşmazlığın asıl tarafının arabuluculuk süreci ile arabuluculuk faaliyeti sonunda düzenlenen son tutanak hakkında bilgilendirilmesi konusunda arabulucuya yükümlülük getirilmektedir.
Arabuluculuğa ilişkin Ülkemizin taraf olduğu Singapur Sözleşmesi’nin, iç hukukumuza uyumunun sağlanmasına yönelik düzenlemeler yapılmaktadır.
SivasKulis Haber